Sprzęgła samochodowe – jakie są ich rodzaje? Jak działają?

Głównymi zadaniami sprzęgła, niezależnie od jego rodzaju, jest przeniesienie na skrzynię biegów momentu obrotowego z wału korbowego silnika. Umożliwia ono przede wszystkim zmianę biegów, płynne ruszenie z miejsca i zatrzymanie samochodu, kiedy silnik pracuje. Bierze również udział w tłumieniu drgań wytwarzanych przez układ napędowy. Zatem podstawową funkcją sprzęgła jest doprowadzenie do chwilowego rozłączenia skrzyni biegów i silnika i zmiany przełożenia na najmniej obciążające dla jednostki napędowej.

Sprzęgła cierne – tarczowe

Zastosowanie konkretnego mechanizmu uzależnione jest od rodzaju skrzyni biegów, która została użyta w samochodzie. Do tych najczęściej używanych i najbardziej popularnych należą oczywiście manualne skrzynie biegów. I tu, poza nielicznymi wyjątkami, stosowane są sprzęgła cierne obsługiwane również manualnie przez użycie pedału sprzęgła.

Elementy konstrukcyjne sprzęgła ciernego, inaczej nazywanego tarczowym, stanowią: tarcza dociskowa, tarcza sprzęgła, sprężyny dociskowe, łożysko wyciskowe, dźwigienki wyłączające oraz koło zamachowe montowane na wale korbowym po stronie skrzyni biegów. Napęd jest tu przekazywany poprzez siły tarcia, które przeciwstawiają się poślizgowi elementów napędzanym i napędzającym. Po wciśnięciu pedału sprzęgła tarcza dociskowa odsuwa się od napędzanej tarczy sprzęgłowej – w ten sposób zanika siła tarcia.

Sprzęgła elektromagnetyczne

Innym mechanizmem, który najczęściej jest stosowany w małych samochodach osobowych typu SUV lub crossover, jest sprzęgło elektromagnetyczne. W tej konstrukcji napęd przenoszony jest dzięki oddziaływaniu pola elektromagnetycznego na tarcze dociskowe. Po wciśnięciu pedału sprzęgła dopływ prądu jest odcinany i tym samym tarcze odsuwają się. Ten rodzaj to sprzęgło elektromagnetyczne z zaciskanymi tarczami. Zamiast nich może być użyta półpłynna pasta lub proszek ferretyczny. Umieszcza się je pomiędzy elementami napędzającymi i napędzanymi. Pod wpływem działania pola elektromagnetycznego substancje tężeją i łączą elementy układu. Jest to sprzęgło elektromagnetyczne proszkowe.

Sprzęgła hydrokinetyczne

Sprzęgła hydrokinetyczne wykorzystywane są najczęściej do obsługi automatycznych skrzyń biegów lub w ciężkich i terenowych samochodach, gdzie elementy sprzęgła ciernego, ze względu na większe obciążenia, szybciej zużywają się. Za przenoszenie napędu odpowiedzialna jest ciecz (woda, olej, emulsja), która wprawiana jest w ruch dzięki wirnikom i krąży w obiegu zamkniętym. Praca sprzęgła jest możliwa dzięki naporowi, jaki wywołuje na nie ciecz.